Brezilya’da askeri muhtıra yoluyla başkan adayına tutuklama!

Nisan ayının başında Brezilya’da İşçi Partisi’nin (PT) artık neredeyse bir efsane haline gelmiş olan önderi, ülkenin 2003-2010 arasındaki başkanı Lula, yolsuzluk suçlamasıyla tutuklandı ve sekiz yılı aşkın cezasını çekmek üzere hapishaneye konuldu. Oysa Lula bu Ekim ayında yapılacak olan yeni başkanlık seçimi için adaydı ve seçime girdiği takdirde kazanacağı hemen hemen kesindi. İşçi Partisi’nin yönetimde kaldığı 14 yıl boyunca yolsuzluk batağına battığına en ufak bir kuşku yok. Ama Lula’nın şimdi cezalandırılmasına vesile olan olayda tek ciddi delil, bir itirafçının başka hiçbir şey tarafından desteklenmeyen iddiası. 

İşin yargı boyutu çok karmaşık ve bizim burada bu konuya girmemize hiç gerek yok. Önemli olan şu: Nisan başında Lula, Brezilya yasalarında var olan bir haktan yararlanarak cezasının ertelenmesi için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Anayasa Mahkemesi’nin yargıçlarının oyları önceden tahmin ediliyor, sonucun 5 aleyhe 6 lehe olmak üzere Lula lehine olacağı öngörülüyordu. Oylama gününün sabahı, ülkenin Genelkurmay Başkanı “cezasızlığa son” türünden bir tweet’le bizim 28 Nisan 2007 elektronik muhtıramıza ve en son Hulusi Akar’ın Gül’ün bahçesine helikopterle inmesine benzer bir askeri müdahaleyle sonucu değiştirdi: Yargıçlardan biri Lula’nın lehine olacağı öngörülen oyunu aleyhte oya çevirdi ve Lula 6-5 kaybetti. Böylece, askeri muhtıralı yargı kararıyla ülkenin altı ay sonraki muhtemel başkanı hapse atılmış oldu.

Lula’ya karşı uygulanan bu baskı, Latin Amerika’da “popülist” olarak bilinen solun (Venezüella, Ekvador, Bolivya, Nikaragua vb.), liberal solun (Brezilya, Uruguay, Şili vb.) ve Peronist solun (Arjantin) hep birlikte gerilediği ve Amerikancı neoliberal iktidarların birçok ülkede iktidara yükseldiği bir dönemde gerçekleşiyor. Emperyalizm yanlısı sağ, parlamenter yöntemlerle elde edemediği iktidarı, ordunun işin içine sokulmasıyla (Brezilya), seçim hileleriyle (Honduras) ya da yıkıcı bir kitle mücadelesini harekete geçirerek (Venezüella, şimdi öyle görünüyor ki Nikaragua) elde etmeye soyunuyor. Latin Amerika’nın yakın geleceği sarsıntılar içinde geçecek.